另参
水总载
- 易说卦曰:坎为水。润万物者。莫润于水。
- 尚书曰:汤汤洪水方割。荡荡怀山襄陵。浩浩滔天。
- 谷梁传曰:水北为阳。水南为阴。
- 左传。污潦之水。可荐于鬼神。可羞于王公。
- 左传曰:共工氏以水纪官。故为水师而水名。
- 说文。浦。水滨也。
- 礼记曰:水曰清涤。
- 又曰:今夫水一勺之多。及其不测。鼋鼍鲛龙鱼鳖生焉。货财殖焉。
- 毛诗曰:杨之水。不流束薪。
- 穆天子传曰:天子饮于溽水之上。
- 尚书大传曰:非水无以准万里之平。非水无以通道任重也。
- 韩诗外传曰:夫水者缘理而行。不遗小。似有智者。重而下。似有礼者。蹈深不疑。似有勇者。鄣防而清。似知命者。历险致远。似有德者。天地以成。群物以生。国家以宁。万事以平。此智者所以乐于水也。
- 又曰:夏不数浴。非爱水也。冬不数炀。非爱火也。
- 论语曰:智者乐水。
- 又曰:子在川上。曰:逝者如斯夫。不舍昼夜。
- 老子曰:上善若水。水善利万物而不争。处众人之所恶。故几于道。
- 文子曰:混混之水浊。可以濯吾足。青青之水清。可以濯吾缨。(事具离骚。云沧浪之水。)又曰:水之性欲清。沙石秽之。人之性欲平。嗜欲害之。
- 晏子曰:景公问廉政何如。对曰:其行。水也。美哉水乎。其浊无不涂。其清无不洒。
- 墨子曰:古语曰:君子不镜于水而镜于人。镜于水见面之容。镜于人则知吉凶。
- 尸子曰:凡水。其方折者有玉。其圆折者有珠。清水有黄金。(淮南子亦云。事具珠玉部。)
- 孟子曰:观于海者难为水。游于圣人之门者难为言。
- 又曰:性犹湍水也。决诸东方则东流。决诸西方则西流。人性之无分于善恶也。犹水之无分于东西也。
- 庄子曰:水静则明。浊则混。水静犹明。而况精神圣人之心静乎。
- 又曰:秋水时至。百川灌河。涘涯之閒。不辨牛马。于是河伯欣然自喜。以天下之美为在己。
- 又曰:夫水。积也不厚。则负其大舟也无力。
- 淮南子曰:往古之时。九州裂。水浩漾而不息。于是女娲积芦灰以止淫水。(事具帝王部。)
- 又曰:土地各以类生人。是故清水音小。浊水音大。湍水人轻。迟水人重。
- 山海经曰:剡山有兽焉。名曰合窳。见则天下大水。其上有水焉。甚寒而清。帝台之浆水也。
- 玄中记曰:天下之多者水焉。浮天载地。高下无不至。万物无不润。
- 博物志曰:有八流水出名山。渭出鸟鼠。漾出嶓冢。洛出熊耳。颍出少室。汝出燕泉。泗出陪尾。淄出月台。沂出太山。
- 永嘉郡记曰:有柘林水。(出建安吴兴县。)有梧桐水。(有两源。一出松阳。)有桃支水。(出东阳长山县。)
- 湘中记曰:湘水至清。虽深五六丈。见底了了。石子如樗蒲矢。五色鲜明。白沙如霜雪。赤岸如朝霞。
- 抱朴子曰:左慈以气禁水。水为逆流一二丈。禁水著中庭露之。大寒不冰。
- 华阳国志曰:朱仓。少受学于蜀郡。豆屑饮水以讽诵。同业等怜其贫。给米肉。终不受。
- 搜神记曰:汉末。零陵太守有女。悦门下书佐。使婢取盥手水饮之而有娠。既而生子。至能行。太守抱儿。使求其父。儿直上书佐膝。书佐推之。儿仆地为水。
- 车颍秦书曰:王猛攻邺。慕容评距猛。而恒卖水与军人。众思为乱。猛因得破之。
- 续述征记曰:梁邹城西。有笼水。云齐孝妇诚感神明。涌泉发于室内。潜以绩笼覆之。由是无负汲之劳。及家人疑之。时其出而搜其室。试发此笼。而泉遂濆涌。流漂居宇。故名曰笼水。
- 诗 陈祖孙登咏水诗曰:龙川紫阙映。珠浦碧沙沉。岸阔莲香远。流清云影深。风潭如拂镜。山溜似调琴。请君看皎洁。知有淡然心。
- 赋 魏文帝济川赋曰:临济川之层淮。览洪波之容裔。濞腾杨以相薄。激长风而亟逝。漫浩汗而难测。眇不睹其垠际。于是龟龙神嬉。鸿鸾群翔。鳞介霍驿。载止载行。俯唼菁藻。仰餐若芳。永号长吟。延首相望。美玉昭晰以曜煇。明珠灼灼而流光。于是游览既厌。日亦西倾。朱旗电曜。击鼓雷鸣。长驱风厉。悠尔北征。思魏都以偃息。托华屋而遨游。酌玄清于金罍。腾羽觞以献酬。
- 又临涡赋曰:建安(○初学记九。又二十二。太平御览三百五十九下有十字。此脱。)八年。经东国。遵涡水。相佯乎树下。驻马书鞭。作临涡之赋曰:荫高树兮临曲涡。微风起兮水增波。鱼颉颃兮鸟逶迤。雌雄鸣兮声相和。蓱藻生兮散茎柯。春木繁兮发丹华。
- 晋应贞临丹赋曰:陟绵冈之迢邈。临窈谷之浚遐。览丹源之冽泉。眷悬流之清波。漱玄濑而漾沚。顺黄崖而荡博。激重岩之绝根。拂崇丘之飞崿。然后阴渠洞出。阳浍旁开。倏熠高鹜。皓暚长怀。盘溢郁没。云转飙回。屏侧为之飞陨。壁岸为之陂隤。列以青林。荫以绿枝。柽松蓊茸于其侧。杨柳婀娜乎其下。则(○则上有脱文。)高溜承崖。悬泉属岭。别流分注。冰莹玉静。清波引镜。形无遁影。
- 晋左九嫔涪沤赋曰:览庶类之肇化。何涪沤之独灵。禀阴精以运景。因落雨而结形。不系根于独立。故假物以资生。体珠光之皎皎。若凝霜之初成。色鲜熠以荧荧。似融露之将渟。亡不长消。存不久寄。其成不欲难。其败亦以易也。
- 赞 晋顾凯之水赞曰:湛湛若凝。开神以质。乘风檀澜。妙齐得一。
- 晋庾肃之水赞曰:湛湛涵渌。清澜澄浚。妙质柔明。云深夜润。
- 晋殷仲堪水赞曰:大象无形。气以分粗。淡淡冲津。质有虽虚。清澜可濑。明激弗渝。孰能怀之。汎然靡拘。
- 晋孔宁子水赞曰:澄鉴无虚。积之成川。湍飞莹谷。激石泠然。
- 晋郭璞释水赞曰:川渎绮错。涣澜流带。潜润旁通。经营华外。殊出同归。混之东会。
- 又弱水赞曰:弱出昆山。鸿毛是沉。北沦流沙。南映火林。惟水之奇。莫测其深。