诸王
- 汉书百官表曰:诸侯王高帝初置。金玺组绶。
- 蔡邕独断。汉制。皇子封为王。其实诸侯也。周末诸侯或称王。而汉天子自以皇帝为称。故以王号加之。总名诸侯王。法律家皆曰列侯。天子太社。以五色土为坛。皇子封为王者。受天子太社之土。以所封之方色。东方受青。南方受赤。他如其方色。藉以白茅。归国以立社。故谓之茅土。
- 贾谊书曰:高帝瓜分天下。以王有功之臣。反者如猬毛而起。高皇帝以为不可制。故削去不义诸侯。空其国。择良日。立诸子洛阳上东门外。诸子毕王。而天下乃安。
- 汉书曰:楚元王交。高帝弟。自帝即位。交与卢绾。常侍上。出入卧内。传语言诸内事隐谋。文帝尊宠元王子。爵比皇子。又曰:初楚元王敬礼申公等。穆生不嗜酒。元王每置酒。尝为穆生设醴。
- 又。齐悼惠王肥。高帝子。食七十馀城。诸民能齐言者。皆与齐。
- 又。梁孝王。文帝窦皇后少子。爱之。孝王筑东苑。方三百里。得赐天子旌旗。从千乘万骑。出称警。入言跸。拟于天子。招延四方豪杰。自山东游士。莫敢不至。
- 又。河閒献王德。景帝子。修学好古。从民得善书。必为好写与之。留其真。如金帛赐以招之。由是四方道术之人。不远千里。或有先祖旧书。多奉以奏献王者。故得书与汉等。被服儒术。造次必于儒者。武帝时。献王来朝。献雅乐。对三雍宫及诏策所问三十馀事。其对推道术而言。得事之中。
- 又。鲁共王。景帝子。好治宫室苑囿狗马。王初坏孔子旧宅。以广其居。闻钟磬琴瑟之声。遂不敢坏。于其壁中。得古文经传。
- 又。淮南王安。为人好书鼓瑟。不喜弋猎狗马驰骋。亦欲以行阴德。拊循百姓。招致宾客方术之士数千人。作为内书三十一篇。外书甚众。又有中篇八卷。言神仙黄白之术。
- 又。淮阳宪王钦。宣帝子。好经书法律。聪达有才。帝甚爱之。数嗟叹宪王曰:真我子也。
- 东观汉记曰:东平王苍。少有孝友之质。宽仁弘雅。帝即位。诏以为骠骑将军。位在三公上。四年。苍上疏愿朝。上以王触寒涉道。使中谒者赐乘舆豹裘。苍到洛阳。使鸿胪持节郊迎。引入。不在赞拜之位。升殿乃拜。上亲答拜。诸王归国。上特留苍。八月饮酎毕。大鸿胪奏遣苍发。上亲临送流涕。赏赐以亿万数。
- 又。明帝诏书示诸国曰:诏问东平王苍。处家何等最乐。王对曰:为善最乐。帝曰:其言甚大。副其腰腹。苍美鬓髯。腰带八赤二寸。
- 又。北海靖王兴。每朝廷有异政。京师雨泽。秋稼好丑。辄驿马下兴。其见亲重如此。
- 又。广平钜鹿乐成王在邸。入问起居。车马鞍勒皆纯黑。无金银采饰。马不踰六尺。于是以白太后。即赐钱各五百万。
- 魏志曰:邓哀王冲。字苍舒。少聪察岐嶷。生五六岁。智意所及。有若成人。孙权曾致巨象。太祖欲知其斤重。访之群下。咸莫能出其理。冲曰:置象大舡之上。而刻其所至。称物所以载之。则斤可知矣。太祖大悦。即施行焉。时军国多事。用刑严重。太祖马鞍在库。而为鼠所齧。库吏惧必死。冲谓曰:待三日中。然后自归。冲于是以刀穿单衣。如鼠齧者。谬为失意。貌有愁色。太祖问之。冲对曰:世俗以为鼠齧衣者。其生(○太平御览九百十一作主。)不吉。今单衣见齧。是以忧戚。太祖曰:此妄言尔。无所苦也。俄而库吏以齧鞍闻。太祖大笑曰:儿衣在侧尚齧。况鞍悬柱乎。一无所问。
- 又曰:中山恭王衮。少好学。生十馀岁。能属文。每读书。文学左右。常恐以精力为患。数谏止之。然性所乐。不能废也。文学防辅相与言曰:受诏察公。举错有过。当奏。及善。亦宜以闻。遂共表称。陈衮美。衮闻之大惊。责让文学曰:修身自守。常人之行耳。而诸君乃以上闻。是适所以增其负累也。
- 又。任成(○太平御览一百五十一作城。)威王彰。字子文。少善射。御力过人。手格猛兽。不避险阻。数从征伐。志意慷慨。太祖常折之曰:汝不念读书。慕圣道。而好乘马击剑。此一夫之用。何足贵也。彰谓左右曰:大丈夫一为卫霍。将十万骑。驰沙漠。驱戎狄。立功建号尔。何能作博士耶。
- 又。陈思王植。字子建。年十馀岁。诵读诗论及辞赋数十万言。能属文。太祖常视其文。谓植曰:汝倩人尔。植跪曰:言出为论。下笔成章。颇(○太平御览一百五十一作顾。)当面试。奈何倩人。时邺铜爵台新成。太祖悉将诸子登台。使各为赋。植援笔立成。可观。太祖甚异之。
- 王隐晋书曰:齐王攸。学不倦。借人书。皆为治护时还。有水旱。则出租秩加赋。以赈国人。须丰年。乃收入本直。太康三年。诏攸当出方岳。遂抚其国。加都督青州。增封济南郡。德(○太平御览一百五十一晋书作备。)物典策。轩悬之乐。六佾之舞。赐金钺朝车乘舆之副。
- 又。安平献王孚。世祖受禅为太宰。四年正会。上见太宰。身执子孙之礼。舆车上殿。上于阼阶下迎拜。王既坐。上又亲奉上寿。孚虽见尊宠。而常有戚容。献王一门三世。同时十人封王。二人世子父。位极人臣。子孙咸居大官。出则旌旗节钺。入则貂蝉衮冕。自公族之宠。未始有也。
- 晋百官表曰:王古号也。夏殷周称王。金玺龟纽。细纁朱绶。五时朝服。远游冠。佩山玄玉。
- 沈约宋书曰:衡阳王义季。为荆州刺史。先是临川王义庆在任。巴蜀乱扰。师旅应接。府库空虚。义季躬行节俭。蓄财省用。数年閒。还复充实。队主续丰。母老家贫。无以充养。遂断不食肉。义季哀其志。给丰每月白米二斛。钱一千。并制丰啖肉。义季素拙书。上听使馀人书启事。唯自署名而已。素嗜酒。自彭城王义康废。遂为长夜之饮。略无少醒日。太祖累加诘责。义季引愆陈谢。上诏报诫语。终不改。以至于终。二十一年。
- 又。始平孝敬王子鸾。字季羽。孝武帝第八子也。母殷淑仪。宠倾后宫。子鸾冠爱诸子。凡为上所聘遇者。莫不入子鸾府国。及为南徐州。又割吴郡以属之。
- 又。建平宣简王宏。字休度。文帝第七子也。少而闲素。笃好文籍。太祖宠爱殊常。为立第于鸡笼山。尽山水之美。建平国高他国一阶。
- 赋 魏夏侯玄皇胤赋曰:览二仪之上礼。本人伦之大纪。道莫隆于后辟。统莫泰于宗祀。伊皇衢之光赫。享乾祗之元祉。在太和之五载。肇皇胤之盛始。时惟孟秋。和气淑清。良辰既启。皇子诞生。尔乃发恺悌之明诏。振隆恩之丰沛。殊惠洽乎黎民。崇施畅于无外。爵群兆以布德。赦殊死以崇仁。黔首咏而齐乐。愿皇祚之日新。
- 颂 陈王曹植皇太子颂曰:于我皇后。懿章前志。克慕二皇。三灵昭事。祗肃郊庙。明德敬惠。阳和积吉。钟天之釐。嘉月令辰。笃生圣嗣。庆由一人。万国作喜。喁喁万国。岌岌群生。禀命我后。绥之则荣。长为臣妾。终天之经。仁圣弈世。永载明明。同年上帝。休祥淑贞。藩臣作颂。光流德声。吁嗟卿士。祗承予听。
- 碑 梁沈约齐司徒安陆昭王碑曰:稷契身佐唐虞。功大于天地。商武姬文。所以膺图受箓。萧曹扶翼汉祖。灭秦项以宁乱。魏氏时乘于前。皇齐握符于后。灵源与积石争流。神基与极天比峻。公含辰象之秀德。体河岳之灵。(○文选五十九灵上有上字。)气蕴风云。身负日月。姑苏奥。(○文选五十九奥下有壤字。)服(○文选服上有全赵之袨四字。)丛台。方此为劣。临淄之地。挥汗成雨。曾何足称。乃鸿骞奋(○文选作旧。)吴。作守东楚。夏首荡(○文选作藩。)要。任重推毂。襟带中流。地殷江汉。南接衡巫。风云之俗千里。西通郾邓。水陆之涂三千。是惟形胜。阃外莫先。建麾作牧。明德攸存。以戎羯窥窬。伺我边隙。北风未起。马首便则南向。塞草未衰。严城于焉早闭。惠至以奉上。明谦以接下。抚僚庶尽盛德之容。交士林忘公侯之贵。虚怀博纳。幽阐洞开。宴语谈笑。情澜不竭。凡我僚属。均哀共戚。怨天德之无厚。痛崇阴之不留。所以克卜思播遗尘。(○文选作思所以克播遗尘。此有倒衍。)敞(○文选作蔽。)之穹壤。天命玄鸟。降而生商。是开金运。祚始玉筐。三仁云(○文选作去。)殷。五曜入房。亦白其马。服襄周王。惠露沾吴。仁风扇越。涉夏逾汉。政成期月。
- 北齐邢子才广平王碑文曰:公分气氤氲。禀灵昭晋。基构轮奂。源流浚远。积石莫之方。委水不能喻。山渎效神。辰昴降德。自天攸纵。郁为时宗。墙宇淹旷。标格秀远。道亚生知。德均殆庶。日月在躬。水镜被物。望青松而比秀。干白云而上征。侍讲金华。参游铜雀。出陪芝盖。入奉桂室。充会友之选。当拾遗之举。发言为论。受诏成文。碧鸡自口。灵蛇在握。方见建安之体。复闻正始之音。公年方弱冠。而位居寮右。道被生民。惠渐万物。郁为雅俗之表。峨成社稷之镇。公孙声动天下。已非其伦。管子光照邻国。孰云能拟。方谓膺兹多福。降此永年。夺抟风之逸羽。穷送日之远路。同歧山之嘉会。陪岱宗之盛礼。而群飞在辰。横流具及。山崩川斗。星霣日销。昆岳既毁。玉石俱烬。兰挺则芬。玉生则润。泱泱万源。落落千仞。我有徽猷。金声玉振。志犹学海。业比登山。踟蹰缇衮。绛帐韦编。寻微启奥。敷理入玄。天地或终。山河匪寿。昔曰先民。谁堪长久。立言立事。贵之身后。式铭景行。是为不朽。
- 墓志 齐王融豫章文献王墓志铭曰:领袖倾沦。人纲弛没。半岳摧峰。中河坠月。眷然晓隧。如何夜台。鲸骖惋慕。葆吹徘徊。千秋万祀。顾有馀哀。
- 又齐谢朓郁林王墓铭曰:绿车旖旎。翠蕤奄映。癸贰戏良。临祧弛盛。毁德归桐。弃尊君郑。
- 又齐海陵王墓志铭曰:景祚云及。多难攸启。载驱軨辖。高辟代邸。西光已谢。东龟又良。龙纛夕俨。葆挽晨锵。风摇草色。月照松光。春秋非我。晓夜何长。
- 梁简文安成蕃王墓铭曰:许氏犹龙。荀家鸣鹤。岂如宗子。分联华萼。对策云台。观书麟阁。官美登朝。文高入洛。得意琴书。忘言丘壑。
- 梁任昉抚军桂阳王墓志铭曰:于昭帝绪。擅美前王。绿图丹纪。金简玉筐。世载台鼎。地居鲁卫。沛易且传。楚诗将说。桐圭谁戏。甘棠何憩。
- 梁沈约丞相长沙宣武王墓志铭曰:山岳镇地。日月丽天。邻几者庶。亚极称贤。峨峨哲人。寔惟天纵。德基内美。功成日用。亦既东辕。实拯朝难。迅锋雷骇。霜戈电断。震主必危。功高不赏。哀动上霄。痛铭玄壤。圣武爰发。后耻申冤。大礼空备。幽驾莫援。
- 陈徐陵司空河东康简王墓志曰:夫圣人至德。天道福谦。大哉尧舜。贻庆长远。明两之盛。中阳纂于豢龙。百世之祀。皇家兆于鸣凤。违有丘于海北。应紫盖于江南。帝系王基。重光累叶。高祖之建天柱。圣(○本集圣上有列字。)之补地维。荡荡乎民无得而名焉者也。王资神昴纬。托曜房灵。体斯孝烈。不由师保。月生之对。曾何用于拟议。日近之言。无阶于等级。封河东王。加侍中。淑貌与金燧相宜。清颜与玉壶同照。授使持节南徐州刺史。武羌旅拒。亭障迁移。漠草非长广之东。湖莱近荆门之北。王常讥庾翼。使白面之非才。深慕曹彰。叹黄鬓之为可。火精不退。奚应善言。冰蛭难消。徒持阴德。薨于沙镇。时年十有七。追赠司空。加鼓吹班剑。谥曰康简王。洛北占坟。河南除道。葭悲烟殿之声。剑动丰城之气。岂惟晋皇宠悼。重琅邪之赠官。魏后高文。制苍舒之哀诔。
- 诔 后汉傅龙(○按当作毅。)北海王诔曰:永平六年。北海静王薨。于是境内。市不交易。涂无征旅。农不修亩。室无女工。感伤惨怛。若丧厥亲。俯哭后土。仰愬皇旻。于是群英列俊。静思勒铭。惟王勋德。是昭是明。存隆其实。光曜其声。终始之际。于斯为荣。乃作诔曰:览视昔初。若论往代。有国有家。篇籍攸载。贵渺不骄。满罔不溢。莫能履道。声色以卒。惟王建国。作此蕃弼。抚绥方域。承翼京室。对杨休嘉。光昭其则。温恭朝夕。敦循伊德。
- 又魏文帝苍舒诔曰:建安十二年。五月甲戌。童子曹苍舒卒。乃作诔曰:于惟淑弟。懿矣纯良。诞丰令质。荷天之光。既哲且仁。爰柔克刚。彼德之容。慈我聿行。宜逢分祚。以永无疆。如何昊天。凋斯俊英。呜呼哀哉。惟人之生。忽若朝露。促促百年。亹亹行暮。矧尔既夭。十三而卒。何辜于天。景命不遂。
- 魏陈王曹植任城王诔曰:昔二虢佐文。旦奭翼武。于休我王。魏之元辅。将崇懿迹。等号齐鲁。如何奄忽。命不是与。仁者悼没。兼彼殊类。矧我同生。能不憯悴。目想宫墀。心存平素。髣佛魂神。驰情陵墓。凡夫爱命。达者彻名。王虽薨殂。功著丹青。人谁不没。贵有遗声。乃作诔曰:幼有令质。光耀圭璋。孝殊闵氏。义达参商。温温其恭。爰柔克刚。心存建业。王室是匡。矫矫元戎。雷动雨徂。横行燕代。威慑北胡。奔虏无窜。还战高柳。王率壮士。常为军首。宜究长年。永保皇家。如何奄忽。景命不遐。同盟饮泪。百僚咨嗟。
- 宋谢灵运庐陵王诔曰:事非淮南。而痛深于中雾。迹非任城。而暴甚于仰毒。托体皇极。衔怨至尽。岂惟有识伤慨。故亦率土悽心。盖出罔己之悲。以陈酸切之事云尔。哀哀君王。终仁且德。在枉无言。即罪有默。曾是忍虐。古来一酷。身微咎累。痛踰酖毒。何斯祸斯。乃怨乃辱。命如可延。人百其赎。矜急景之难留。悼惊波之易沦。自君王之冥漠。历弥稔于此春。聆鸣禽之响谷。视乔木之陵云。咸感节而兴悦。独怀悲而莫申。侯射隼于高墉。赫王典以正刑。服二辜于北犴。致九伐于南荆。发酸痛于仁诏。令宠赠于哀心。布悽楚于帝言。摅绸缪于皇音。
- 行状 梁任昉齐竟陵文宣王萧子良行状曰:公道亚生知。照邻几庶。孝始人伦。忠为令德。公实体之。非毁誉所至。天材博赡。学综兼明。至曲台之礼。九师之易。乐分龙赵。诗析齐韩。有一于此。不(○文选六十不上有罔字。)兼综。昔沛献访对于云台。东平齐声于杨史。淮南取贵于食时。陈思见称于七步。方斯蔑如也。夫家国之道。互为公私。君亲之义。递为隐犯。公一极一致。爱敬同归。亮诚尽规。谋猷弘远矣。他人之善。若己有之。民之不臧。公实贻耻。诱接恂恂。降以颜色。人有不及。内恕诸己。非意相干。每为理屈。任天下之重。体生民之俊。华衮与缊褚同归。山藻与蓬池俱逸。良田广宅。符仲长之言。芒山洛水。协应叟之志。丘园东国。缁铢轩冕。乃依林构宇。傍岩拓架。清猿与壶人争旦。缇幕与素濑交晖。置之虚室。入野何辨。高人何黠。(○文选作点。)蹑屦于钟阿。徵士刘虬。献书于衡岳。赠以真人之服。弘以度外之礼。
- 梁沈约齐临川王行状曰:公遵玄源于陵壑。禀黄中之正气。其性逸。其神凝。端华表于弱齿。弘贵著乎将立。云虚景暧。岳秀川渟。兰桂不踰其质。圭璋未究其美。幼而悦学。业茂从师。洽贯书场。该纬文圃。清晖秘誉。烛野光朝。
- 梁裴子野司空安城康王行状。公降七纬之祯灵。五行之正性。圭璋博达。清明在躬。学无常师。希风乎孔甫。几神殆庶。谅亚迹乎颜生。悦礼敦诗。方昔人而有裕。既明且哲。体大雅而弗渝。若乃慈明外朗。淑德内润。夏侯玉树之谈。卫玠璧人之目。又授使持节郢州刺史。公四居方岳。政刑克举。仁恕以怀君子。刑宪以肃小人。莅烦以简。居难则易。霈如时雨。芬若兰荪。所去见思。所居称治。遘疾薨竟陵之石梵。时年四十四。皇上震天伦之悼。庶僚怀人百之感。诏赠司空常侍。王如故。礼也。自巴濮以东。郾邓以北。方舟连骑。赴者如云。昔王薨及葬。仁禽有践境之识。羊祜云亡。市人有罢归之恸。若公恩结三楚。亦异世一时之。(○疑当作亦异世之一时。)公幼无择言。长无择行。立功以庇物。执德以居宗。重以道性虚闲。居处冲约。终日清静。如布素焉。